Straciłeś kiedyś w nerwowym momencie koncentrację i nie byłeś w stanie już do niej powrócić? Zdarzyło Ci się zepsuć najprostsze zagranie lub ruch, który przecież masz opanowany do perfekcji? A może kiedyś na zawodach nie dałaś z siebie tyle ile chciałaś pomimo świetnego przygotowania? Wszystkie te sytuacje mają jedną cechę wspólną - mogą być spowodowane przez stres.
Czym jest stres?
Jedna z teorii mówi, że stres to psycho-fizjologiczna reakcja organizmu na wydarzenia które spotykają człowieka. W każdej sytuacji układ nerwowy może zadziałać na dwa sposoby – jeśli po przeanalizowaniu wydarzenia okaże się, że człowiek ma możliwości aby sprostać wyzwaniu, może dać sygnał do mobilizacji i spokojnego działania, lub do ucieczki, walki i tzw. zamrożenia, jeśli wydarzenie zostanie rozpoznane jako trudne, niebezpiecznie czy zagrażające. Stres pojawia się w momencie gdy analiza wydarzenia wskaże ten drugi rezultat. Nie zawsze sytuacja zagrażająca musi bezpośrednio dotyczyć utraty życia, czasami wystarczy wystąpienie publiczne lub lot samolotem. Reakcja stresowa zależy od wielu czynników sytuacyjnych i indywidualnych. Gdy człowiek się stresuje może pojawić się bardzo wiele różnych objawów a każdy może go odczuwać na swój sposób. Częstymi oznakami mogą być m.in. pocenie się, drżenie rąk i nóg, mimowolne napięcie mięśni, ból głowy, trudności ze złapaniem oddechu, ból brzucha, ból w klatce piersiowej, brak możliwości koncentracji, kołowrotek myśli czy czarne scenariusze wydarzeń.
Czy stres jest zły?
Odpowiedź na to pytanie początkowo wydawać się może oczywista – tak. Obecnie spotkać można wiele informacji i wskazówek aby unikać stresu ponieważ ma on wiele negatywnych skutków takich jak m.in. obniżenie odporności, problemy ze snem, odczuwanie ciągłego zmęczenia lub gorsze samopoczucie. Jest to prawda, jednak stres ma również drugą naturę. Powoduje on w człowieku pobudzenie, które może mobilizować do pracy, lepszej koncentracji i do rozwoju. Niewielkie i krótkotrwałe dawki stresu mogą być dodatkowym źródłem energii i motywacji. Dzięki niemu podczas zawodów można wspiąć się na wyżyny swoich umiejętności a nawet pokonać dotychczasowe bariery. Niemniej prawdą jest, że długotrwały stres pozytywny, lub stres, który wykracza poza możliwości tolerancji organizmu powoduje negatywne skutki uboczne. Warto wyobrazić sobie szklankę z wodą, która jest do połowy pełna. Utrzymanie jej przez 3 minuty nie stanowi problemu, jednak trzy dni stania ze szklanką w dłoni mogą być problematyczne.
Radzenie sobie ze stresem
Często mówi się, że stres można wyeliminować z życia lub go unikać. Jest on nieodłącznym elementem funkcjonowania ponieważ jest to reakcja o podłożu biologicznym, takim samym jak np. oddychanie. Nad stresem można pracować, oswoić go i kontrolować. Psychologia sportu oferuje wiele sposobów aby nauczyć sobie z nim radzić. Techniki relaksacji, praca z biofeedbackiem czy odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne to przykłady różnorodnych metod. Można je stosować na dwa sposoby– doraźnie, tuż przed lub w trakcie ważnego wydarzenia, lub długoterminowo , czyli praktykując je przez pewien czas, co pozwala na poznanie siebie i wybranie najlepszych sposobów długotrwałego obniżania poziomu stresu. Wiele z tych technik można zabrać z gabinetu do domu i ćwiczyć we każdym miejscu i w dogodnym dla siebie czasie .
Co z tym stresem?
- Stres jest naturalną reakcją organizmu.
- Pewien poziom stresu (pobudzenia) jest człowiekowi potrzebny do sprawnego działania.
- Radzenia sobie ze stresem można się nauczyć stosując wybrane techniki treningu mentalnego
