Częstą kontuzją, której ulegają osoby amatorsko lub rekreacyjnie sport, jest uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Aby przeciwdziałać zerwaniom ACL ważne jest wprowadzenie ćwiczeń profilaktycznych, zmniejszających ryzyko zerwania tego więzadła.
ACL jest strukturą wewnątrz stawową w kolanie, łączącą kość piszczelową z udową. Jego głównym zadaniem jest utrzymanie stabilności stawu kolanowego. Głównymi objawami świadczącymi o uszkodzeniu ACL są ból i obrzęk w okolicy stawu kolanowego. Urazom często towarzyszy, charakterystyczny, słyszany przez pacjenta trzask w momencie urazu. Po upływie kilku godzin można także zauważyć występowanie wysięku do stawu, ograniczenie ruchomości, osłabienie mięśniowe, obniżenie sprawności funkcjonalnej stawu oraz objaw „uciekania”.
Mechanizmów wystąpienia uszkodzenia jest wiele, ale zdecydowanie najczęściej występuje uszkodzenie :
- Rotacyjne- przy ustabilizowanej stopie i lekko ugiętym kolanie, dochodzi do nagłej zmiany kierunku ruchu ( skrętu tułowia).
- Przeprostne- przesunięcie kości piszczelowej przy wyprostowanym stawie kolanowym.
Leczenie całkowitego zerwania włókien, łączy się z interwencją ortopedyczną, czyli rekonstrukcją. Jednak zabieg nie jest wykonywany u wszystkich pacjentów z takim uszkodzeniem. Sposób leczenia pacjenta jest uzależniony od codziennej aktywności oraz stanu uszkodzenia stawu kolanowego. Niezależnie od wdrożonego leczenia pacjent powinien natychmiast po urazie stosować kompresję, chłodzenie oraz odciążenie danej kończyny. Dodatkowo powinien zostać poddany rehabilitacji, która w tym okresie ma na celu odtworzenie pełnej ruchomości stawu kolanowego oraz wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za stabilność czynną kolana.
Istnieją programy profilaktyczne, zapobiegające zerwaniu więzadła, dla sportowców poszczególnych dyscyplin. Jednak co z osobami, które poza aktywnością rekreacyjną, nie mają związku z konkretnym sportem. Podstawowym sposobem na zapobieganie kontuzji jest wprowadzenie ćwiczeń, które wzmocnią mięśnie odpowiedzialne, za wspomaganie danej struktury.
Aby zapobiegać uszkodzeniu więzadła krzyżowego przedniego powinniśmy skupić się przede wszystkim na mięśniach kończyny dolnej oraz pracą nad stabilizacją dynamiczną. Wybierając poszczególne ćwiczenia nie wolno skupiać się tylko na stawie kolanowym, ale także na stawie skokowym, biodrowym oraz miednicy. Dobieranie programu powinno się odbyć pod okiem fizjoterapeuty lub trenera, który indywidualnie dopasuje ćwiczenia do istniejących czynników ryzyka zerwania więzadła u danej osoby.
