Najczęściej występującym schorzeniem narządu ruchu jest choroba zwyrodnieniowa stawu. Dochodzi wtedy do uszkodzenia powierzchni stawowych, występowania dokuczliwego bólu i ograniczenia ruchomości. Kiedy choroba jest zaawanasowana, a rehabilitacja nie przynosi zadowalających efektów konieczny jest zabieg chirurgiczny.

Alloplastyka (endoproteza) stawu ramiennego polega na zastąpieniu zniszczonego stawu nowym, sztucznym, którego zadaniem jest przede wszystkim zmniejszenie dolegliwości bólowych wynikających z toczącej się choroby oraz zwiększenie zakresu ruchu w stawie, co za tym idzie – poprawy jakości życia. Należy zaznaczyć, że jest to zabieg dość rozległy i wymagający, zarówno dla operatora jak i dla pacjenta. Dlatego bardzo ważna jest odpowiednia kwalifikacja do operacji – to jest dokładne omówienie z pacjentem potencjalnych korzyści wynikających z operacji oraz ryzyka jej wykonania. Ważne jest również wybranie odpowiedniego rodzaju protezy w zależności od wskazań.

Istnieje kilka typów endoprotez stawu ramiennego które po krótce postaram się omówić. Każda z nich ma inne wskazania i przeciwskazania do stosowania w zależności od toczącej się choroby stawu oraz od aktywności i wieku pacjenta.

• Całkowita proteza stawu ramiennego (TSA)

Tak zwana anatomiczna, jej budowa i biomechanika jest skonstruowana tak by odzwierciedlać budowę i funkcję zdrowego stawu ramiennego. Podczas operacji wymienia się zarówno głowę kości ramiennej oraz panewkę na sztuczne powierzchnie stawowe. Ten typ protezy jest wskazany w przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego, ze znacznymi dolegliwościami bólowymi uniemożliwiającymi codzienne funkcjonowanie. Natomiast głównymi przeciwskazaniami do tego rodzaju protezy są znacznego stopnia utrata kości panewki łopatki, zmiany zwyrodnieniowe na tle stożka rotatorów, nienaprawialne, masywne uszkodzenie stożka rotatorów, dysfunkcja mięśnia naramiennego, porażenie splotu ramiennego oraz aktywna infekcja.

• Odwrócona proteza stawu ramiennego (RTSA)

Charakteryzuje się „odwrotnym ułożeniem panewki i głowy” w stawie ramiennym a co za tym idzie: zmianą biomechaniki tego typu protezy. Najważniejszym aspektem jest tu prawidłowe działanie mięśnia naramiennego, który poniekąd zastępuje działanie stożka rotatorów i umożliwia ruch w stawie. Wskazania do tej protezy między innymi obejmują  zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego na tle stożka rotatorów i inne zaburzenia stawu związane z uszkodzeniem lub dysfunkcją tej grupy mięśni, złamania wielofragmentowe u starszych osób, zmiany zwyrodnieniowe na tle chorób reumatycznych oraz zabiegi rewizyjne po wcześniejszych operacjach. Natomiast do przeciwskazań należy porażenie nerwu pachowego, co wiąże się z dysfunkcją mięśnia naramiennego, słaba jakość kości panewki łopatki, aktywna infekcja oraz deficyt wyrostka barkowego.

• Połowicza proteza stawu ramiennego (SHA)

Jest to proteza, w której podczas operacji wymienia się tylko głowę kości ramiennej. Ta proteza również ma odzwierciedlać warunki anatomiczne stawu, przeważnie bez ingerencji w panekę łopatki. Główne wskazania obejmują pierwotną chorobę zwyrodnieniową stawu (z towarzyszącym mniejszym uszkodzeniem stożka rotatorów, deficytem kości panewki łopatki, oraz wysokim ryzyku obluzowania komponentu panewkowego), artropatia na tle stożka rotatorów (w wybranych przypadkach), martwica głowy kości ramiennej, złamania wielofragmentowe oraz złamania głowy bliższego końca kości ramiennej. Do przeciwwskazań zaliczamy aktywną infekcję, artropatie neurogenną, uszkodzenie więzadła kruczo-barkowego.

Podsumowując zabiegi alloplastyki stawu ramiennego są uznaną metodą leczenia zaawansowanych zmian chorobowych barku, które uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie i znacznie obniżają jakość życia.  Ważna jest odpowiednia kwalifikacja do zabiegu, wybranie odpowiedniego typu endoprotezy oraz zrozumienie przez chorego jakich efektów takiego leczenia powinien się spodziewać. Możliwe wyniki leczenia oraz potencjalne korzyści i ryzyko zabiegu powinny zostać omówione indywidualnie w rozmowie z pacjentem.